BIOLOŠKO DELOVANJE
Terapijske doze ultrazvuka imaju analgetično, antiinflamatorno, spazmolitično i resorptivno delovanje.
Povoljno biološko delovanje ultrazvuka posledica je njegovog mehaničkog, termičkog, neuroreflektornog, odn. sinhronog delovanja.
1. Mehaničko delovanje ultrazvuka vezano je za promene pritiska i sile koja se razvija usled velikog ubrzanja čestica tkiva koje je podvrgnuto delovanju ultrazvuka. Za razliku od kratkih talasa visokofrekventne struje, pri čijoj primeni tkiva miruju dok kroz njih prolazi električna struja, pri primeni ultrazvuka tkivo osciluje. Pomeranje tkiva prilikom ručne masaže vrši se neujednačeno i grubo; pri primeni ultrazvuka ćelija se pomera, osciluje, ravnomerno i u malim intervalima. Zato se govori o ultrazvuk masaži. Ovom efektu pripisuje se povoljno delovanje kod lečenja ožiljaka, sklerodermije, miogelotičnih promena mišića.
2. Toplotni efekat. Pri umerenom pomeranju projektora ultrazvuka, povišava se temperatura u živom organizmu na dubini od 2 cm za 0,5 - 1,0 CC. Porast temperature na dubini od 3 cm je znatno manji i iznosi 0,1 CC, a zavisi uglavnom od intenziteta i vremena delovanja. Lokalno povišenje temperature (čak i neznatno) može da dovede do različitih reakcija:
- direktnim putem - povećavajući intenzitet fermentativnih reakcija
- posredno - izazivajući neuobičajeno vezivanje međućelijskih supstancija
3. Neurorefleksno delovanje. Zračenjem refleksogenih centara postignuti su povoljni rezultati u lečenju obolenja, u čijoj kliničkoj slici dominiraju poremećaji vegetativnog nervnog sistema. Primena ultrazvuka preko Ganglion stellatuma pokazala se korisnom u lečenju Morbus Raynaud, posttraumatskih vazomotornih poremećaja, refleksnih distrofija gornjih ekstremiteta.
Indikacije:
- povreda mekih tkiva (distorzije,distenzije,rupture i kontuzije)
- tendiniti i tendovaginiti
- povrede zglobne čaure
- reumatizam zglobova i venzglobni reumatizam
- bolni ožiljci kože
- varikozne ulceracije
- amputacioni neuromi
- ograničena sklerodermija
- M.Raynaud (gangliom stelatum)
Kontraindikacije:
- tromboflebitis (opasnost od embolije)
- loši krvni sudovi (opasnost od rupture)
- akutne infekcije (opasnost id diseminacije)
- bolesti sa kontraindikacijom zagrevanja (akutna zapaljenja,maligna oboljenja i tuberkuloza)
- okluzivna arterijska oboljenja III i IV stadijuma
- graviditet
- oštećen periferni senzibilitet
- pacijenti sa pejsmekerom
- kontrainikovano je tretirati lobanju,predeo oko oka,genitalije
Fizičko delovanje:
Mehaničko dejstvo-kavitacija (vazdušni mehuri),razređenje pa zgušnjavanje uz prskanje vazdušnih mehura nastaju električni naboji i jonizacija okolnih molekula.
Termičko dejstvo-apsorpcija,stvara se toplota na periostu (periostalni bol).
Fizičko-hemijsko dejstvo-propustljivost bioloških membrana,promena pH sredine (alkaloza) i oslobađanje bioaktivnih supstanci.
Neurorefleksno dejstvo-preko Hedovih zona utiče na funkciju unutrašnjih organa.
SONO TERAPIJA-primenjuje se u dva režima rada (kontinuirani i impulsni oblik)
PRIMENA DIREKTNIM KONTAKTOM-glave projektora sa kožom,između kojih je kontaktni medijum (sono gel). Češće se koristi dinamična tehnika ozvučenja pokretanjem glave projektora a ređe statična tehnika.
SUBAKVALNA METODA-distalni delovi ekstremiteta se zaranjaju u vodu koja je kontaktni medijum.
ULTRASONOFOREZA-kroz intaktnu kožu unose se lekovi delovanjem ultrazvuka koji povećava propustljivost kože i ćelijskih membrana. Unose se gelovi sa proteolitičkim enzimima (Thiomucase)kortikosteroidi (hidrokortizon).