KRATKA ISTORIJA REHABILITACIJE
Deformacije i bolesti koštano zglobnog sistema stare su koliko i Čovečanstvo. Prvi nalazi deformacija koštano-zglobnog sistema potiču još iz mlađeg kamenog doba. Na egipatskim mumijama su nađene degenerativne promene zglobova i deformacije stopala, te i druge bolesti kičmenog stuba.
Utemeljenjem najveće i najvelelepnije svetkovine nadmetanja u sportu u Zevsovom svetu u Olimpiji (776 g.p.n.e.) nastala je i do danas se održala najveća 1 najmasovnija sportska manifestacija u svetu. Ona je doprinela umnom i fizičkom razvoju ljudske vrste i ustalila neprekidnu ljudsku potrebu za sportom i označila početak sportske medicine.
Zanimljivi su podaci o medicinskoj službi na Olimpijskim igrama u XTV veku i lečenju uganuća lekovitim travama, oblozima od lekovitih masti i trava. Neki oblici masaže su se koristili u lečenju i ublažavanju bola. Početkom V veka pre naše ere Hipokrat - otac medicine -napisao je "lekar mora imati iskustva u mnogim stvarima, a posebno u trljanju, jer ono može učvrstiti zglob koji je prelabav i olabaviti zglob koji je prekrut". U ranom srednjem veicu, u to najmračnije doba ljudske civilizacije, doba velikih migracija naroda, širenja hrišćanstva i islama, nasilja 1 siromaštva, gladi i velikih epidemija medicina je vrlo slabo napredovala, pa je na Arapima bilo da prouče i razviju učenje klasičnog dela sveta.
Avicena, arapski filozof i lekar iz XI veka zabeležio je u svom Kanonu da je cilj masaže "da rasprši istrošene materije u mišićima, koje nisu izbačene vežbama". Na Istoku su se razvile razne tehnike masaže i veština, poput nameštanja kostiju, ili manipulativne tehnike. Smatsu je potekla iz tradicionalne japanske masaže. Kako je sticala priznanje, obogaćivali su je elementima iz klasične akupunkturne terapije i iz zapadnih učenja osteopatije i Tdroprakse.
Počeci refleksologije nisu poznati. Pretpostavlja se da se razvila iz veštine lstočne terapije tačaka pritiska. Izvesno je da se koristila u starom Egiptu, što potvrđuju zidni crteži. Značaj i kvalitet već spomenute akupunkture i jeste u tome što je korištena još pre 5000 godina, a zbog svojih neospornih vrednosti koristi se i danas. Primenjuje se u staroj Kini već 2800. g.p.n.e. Akupunktura je metoda lečenja koja podrazumeva upotrebu igala koje se zabadaju u tačno određene tačke na telu. Latinski "akus" - igla, "punktum"- ubod. Prve akupunkturne igle bile su kamene, da bi se koristile igle od kosti i bambusove trske, da bi u XI veku p.n.e. počela primena metalnih igala. Ova metoda je danas svetski priznata i nezaobilazna u savremenoj rehabilitaciji.
Prvi medicinski pristupi bolestima i deformacijama koštano-zglobnog sistema počinju u zapisima Hipokrata. Hipokrat daje savršena zapažanja o urođenim i stečenim deformacijama tela i preporučuje lečenje masažom i vežbama. Vekovima nakon Hipokrata nij e se u toj medicinskoj oblasti dešavalo ništa novo, sve do pojave Galenau drugom veku naše ere koji se bavio deformacijama kičmenog stubi uveo nazive kifoza, lordoza i skolioza.Celzus preporučuje u svrhu lečenja vežbe za telo, kupke i helioterapiju, koja je u ono doba u Rimu bila široko primenjivana.
Zbog tolerantnog stava pravoslavne crkve prema antičkoj kulturi, dela Hipokrata, Galena, Aristotela i Empedokla rado su čitana u Vizantiji i korišćena pri pisanju bogoslovskih knjiga, koje su Srbi prevodili sa grčkog kroz ceo srednji vek. To je bila medicina "zasnovana na učenju antičke i hrišćanske filozofije i ne naročito napredna. Međutim, Srbi nisu bili samo pod uticajem vizantijske medicine, a još manje su lečili vradžbinama i gatanjem. Otkriću Kotorskom arhivu, kao i Hilandarskog medicinskog zbornika 1952. Godine pokazala su da su Srbi u XIV veku poznavali zapadnjačku medicinu, koja je bila uveliko u upotrebi i u narodu. Tako Hilandarski medicinski kodeks pokazuje da je srpska medicina u svom razvoju do kraja XV veka išla uporedo sa evropskom, dok taj razvoj nije prekinut najezdom Turaka i nastavio se u XIX veku. Zanimljivo je da je srpski prosvetitelj i narodni heroj Vasa Pelagićjoš 1871. Godine ukazivao na značaj narodnog zdravlja i fizičkog vaspitanja. On kaže "počem je zdravlje glavni uslov da čovek svoju metu postići i ostvarit može, to veoma je potrebno da se gimnastici obučimo i u njoj neprestano u određene časove upražnjavamo, kao i svakog dana makar dva sahata da se telom pokrećemo, jer gimnastika neobično snaži, krijepi i čini nas zdravijim i stasitijim. Ako je u našim školama još nema, to namolimo i privolimo nastavnike i opštine da ih odmah zavedu pokraj škole kao jedan od važnih predmeta, kao što prosvećeni narodi čine". Ovo predstavlja začetak kineziterapije, odnosno dela aplikativne kineziologije (nauka o pokretu), kojoj je cilj primena pokreta u svrhu terapije. Aplikacijom određenih modaliteta i intenziteta vežbi doziranih u odnosu na pojedinca i stepena oštećenja pokreta. Medicinska rehabilitacija dobija mnogo više na značaju tek posle I svetskog rata, koji ostavlja veliki broj unesrećenih. U najširem smislu pod rehabilitacijom se podrazumeva složeni proces ponovnog osposobljavanja za samostalan život, što je sadržano i u samom nazivu, koji potiče od latinskih reči "re"-ponovno i"habilitatio" - osposobljavanje.
