Distorzije
Opseg kao i vrsta kretnji pojedinog zgloba ovisi o obliku koštanih zglobnih tijela ali i stabilizatora. Zglobnim stabilizatorima smatramo ligamentarni aparat pojedinog zgloba (statički stabilizatori) te mišiće sa svojim tetivama, koji se hvataju u blizini zgloba (dinamični stabilizatori).
Zglobni stabilizatori se u svojim funkcijama medusobno nadopunjuju. Tako na primjer izolirani medijalni kolateralni ligament koljena može izdržati silu od 35 - 40 kg. Sile koje deluju kod određehih patoloških pokreta na koleno (kod skijaša, loš doskok skakača s motkom), u nizu sportova mogu biti 3 - 4 puta jače. Unatoč tome dobro trenirani sportisti zahvaljujući snažnim dinamičnim stabilizatorima, nisu podložni ozledama. Distorzijom se može smatrati ligamentarna ozljeda uzrokovana snažnim pokretom u patološkom smjeru nasuprot otpornosti ligamenta. Delovanje direktne sile u području ligamenta uzrokuje kontuziju. Usled djelovanja snažne sile u patološkom smjeru, ligament se prenapreže i odvaja na jednom ili drugom hvatištu ili se opterećuju njegove niti. Ako je pri tom otkrhnuto i koštano hvatište govorimo o avulzionim frakturama. Ekstenzitet ozljede ovisi o jačini sile i o duljini njenog trajanja.
Ako sila djeluje vrlo kratko i slabijeg je intenziteta, ozledene su samo pojedinačne niti ligamenta. Stvara se lokalizirani intraligamentarni hematom koji se dosta dobro organizira, a konačan rezultat je, uz odgovarajuću terapiju, potpuno izlečenje bez posljedica. Jača i dugotrajnija sila uzrok je većih oštećenja, koje cele o ožiljkom, koji može umanjiti funkcionalnost ligamenta.
Distorzione ozlede možemo podeliti u tri stupnja:
I stupanj - pistenzija. To je ligamentarna ozljeda gdje su ozlijeđene samo pojedine fibrile prenapregnutog ligamenita. Posljedica takve ozljede je stvaranje intraligamentarnog hematoma, bez prekida kontinuiteta ligamenta. Nema ograničenja funkcije zgloba, a uz odgovarajuće liječenje ligament cijeli bez ožiljka i funkcionalnog deficita.
II stupanj - Parcijalna ruptura. Sila koja djeluje na ligament uzrokuje potpun prekid dijela ligamenta. Ozljeda varira od prekida samo manjeg dijela ligamenta pa do oštećenja većeg opsega. Ni ovdje nema prekida - makroskopskog-ligamenta. Na kliničkoj slici dominira otok u području ozljede, lokalizirana jaka bol ozledenog mjesta "trigger point", ograničena pokretljivost zgloba te tek naznačen instabilitet. Uz odgovarajuće lečenje rupturirani dio cijeli s ožiljkom, no preostali dio ligamenta omogućuje normalnu funkcionalnost zgloba.
III stupanj - Kompletna ruptura. Sila je u tom slučaju toliko jaka da uzrokuje potpun prekid prenapregnutog ili prenapregnutih ligamenata, ili pak istrgnuće njegova hvatišta (sa ili bez koštanog fragmenta).
Na kliničkoj slici kod takve ozljede dominira jak otok ozleđenog , zgloba, nerijetko izljev u zglob, krvni podljev, bolnost na pritisak ozleđenog mjesta, jako ograničena pokretljivost i što je najvažnije instabilitet u jednoj ili više ravnina. Konzervativnim liječenjem takve ozljede, ožiljak kojim takva ozleda cijeli je afunkcionalan a konačan rezultat je kronična nestabilnost zgloba. Potpuna ruptura ligamenta je apsolutna indikacija za operativno liječenje (šav ili plastika ligamenta).
Kod svake ligamentarne ozlede vrlo je važno postavljanje točne dijagnoze. Dijagnoza distorzija kao konačna ne može nas zadovoljiti. Treba razlučiti o kojem je stupnju ozljede riječ i koji su sve ligamenti ozleđeni. Loše postavljena dijagnoza te loše lečenje rezultiraju kroničnim instabilitetom zgloba koji znatno umanjuje ili u potpunosti onemogućuje sportsku aktivnost.
