Tens
TENS (Transkutana Električna Nervna Stimulacija) datira Još od 1965 godine kada su Melzack i Wall izneli svoju teoriju Gate Control. Metod se primenjuje za suzbijanje akutnog i hroničnog bola.
TENS Je simptomatska terapijska metoda, koja uglavnom služi za otklanjanje bolnih stanja. Uklanjanje uzroka bolesti ne može se očekivati. Uklanjanjem bola često osnovni proces koji je izazvao boi ima daleko povoljniji tok. Selektivnom stimulacijom kožnih aferentnih nervnih niti na mestu dermatoma koji odgovara određenom segmentu kičmene moždine dolazi do blokiranja bola, odnosno blokiranja prenosa bola prema višim nivoima nervnog sistema. U mehanizmu prenosa bola i njegovog blokiranja, važnu ulogu imaju dva tipa senzibilnih nervnih niti, od kojih C niti provode bol, dok A niti nemaju veze sa provođenjem bola. Bitnu ulogu imaju odnosi između aferentnih tankih nemijeliziranih C niti i debljih A niti.
Kočenje bola odigrava se na segmentnom spinalnom nivou, odnosno na nivou prve sinapse. Na tom mestu važnu ulogu ima presinaptički neuronski sastav.
Ako pretežu stimulusi A niti, to je slučaj kada nema osećaja bola, uključen je pozitivan feedback mehanizam, vrata
za bol su zatvorena, bol se ne širi dalje.
Ako preovladavaju stimulusi C niti, bol se širi dalje Jer su vrata za bol otvorena negativnim feedback mehanizmom. Krajnji rezultatje osećaj bola. Aktivnost A niti koči širenje bola, a aktivnost C niti pospešuje dalje širenje bola.
U raznim patološkim situacijama (neuralgije, traume...) dolazi do promena, odnosno do razaranja mijelinskog omotača A niti. Na tom mestu dolazi do preovladavanja stimulusa C niti, mada one mogu biti i nepromenjene, tj. normalno stimulisane. Usled tog preovladavanja C niti koja je nastala sekundarno, oštećenjem A niti, postoje uslovi za širenje bola.
Sa druge strane u raznim slučajevima sa kliničkim osećajem bola obično se radi o nekom štetnom agensu ili stimulusu koji deluje duži vremenski interval. Najčešće se radi o intoksikacijama bakterijske i hemijske prirode (alkohol, nikotin, teški metali, endogeni toksini...), kompresivni sindromi, npr. diskus hernije, opekotine, povrede i slično.
U ovim slučajevima ne mora doći do oštećenja mijelinskog omotača A niti, već samo do pojačanja stimulusa C niti usled njihovog nadraživanja. Rezultat toga je njihova prevlast i olakšano šire-nje bola.
Prisutne su i kombinacije ovih situacija što dovodi do istog rezultata, olakšanog širenja bola.
