Ispad kičmenog diska u slabinskom delu kičmenog stuba
Poseban oblik oboljenja kičmenog diska, ali ne poslednji u smislu lečenja, je ispad (prolaps) kičmenog diska u oblasti slabinskog dela kičmenog stuba, koji se naziva lumbalni prolaps kičmenog diska. Istorija bolesti razlikuje se , po pravilu, samo neznatno od one koja je opisana kod pacijenta sa protruzijom kičmenog diska. Duga istorija bolesti ili anamneza, dugogodišnji bolovi u leđima, intervali bez bolova koji se uvek vraćaju, nastupanje jednostranih ili obostranih bolova u nogama, koji se ne otklanjaju konzervativnim (neoperativnim) lečenjem, ukazuju na ispad kičmenog diska. Ograničenje pokretnosti krsnog dela kičmenog stuba u vezi sa često nesnošljivim lokalnim i zračnim bolovima potvrđuju dijagnozu. Bolovi i moguće funkcionalne smetnje su zavisni od visine proboja tkiva, njegovog položaja i pravca ka kičmenom kanalu i ka korenu nerava. Funkcionalne smetnje mogu se ustanoviti lekarskim ispitivanjem. One se ispoljavaju u promeni osetljivosti (senzibiliteta) pri dodiru. Pacijent će sam utvrditi slabost mišića ili ispad mišića noge i stopala (spoticanje, viseće stopalo, klecanje kolena pri usponu uz stepenice). Jačina bolova nije merilo za veličinu ispalog dela kičmenog diska, sekvestra kičmenog diska.
Visina obolelog kičmenog diska može se, po pravilu, utvrditi po obliku i lokalizaciji funkvionalnih smetnji. Poznato je da kod oboljenja prvog krsnog ili sakralnog korena (koren S1) gubi se određeni mišićni refleks, a takode se narušava i osetljivost odgovarajućeg senzitivnog polja. Na isti način su poznate funkcionalne smetnje kod oštećenja drugih nervnih korenova. Razvojem paralize mišića, zbog pritiska diska na fidan ili više nervnih korenova, bolovi mogu da oslabe. Ovakva pojava se često pogrešno tumači kao poboljšanje i uspeh lečenja. Uzrok je po pravilu ispad kičmenog diska, pri čemu su slobodni delovi tkiva (sekvestri) dospeli u kičmeni kanal i pritiskuju na jedan ili na više nervnih korenova.Time je provodna funkcija nervnog korena prekinuta, što se može uporediti sa pregibanjem gumenog creva, iz kojeg posle toga ne može više da teče voda. Poremećaji kod mokrenja i stolice poznati kao poremećaji bešike i zadnjeg dela debelog creva, su ili uslovljeni bolovima ili su znaci početka oduzetosti (paralize). Neophodna je, hitna hirurška intervencija, kako bi lečenje bilo uspešno. Paraliza je, kod odgovarajuće istorije bolesti, obično posledica središnog ispada kičmenog diska.
Visina obolelog kičmenog diska može se, po pravilu, utvrditi po obliku i lokalizaciji funkvionalnih smetnji. Poznato je da kod oboljenja prvog krsnog ili sakralnog korena (koren S1) gubi se određeni mišićni refleks, a takode se narušava i osetljivost odgovarajućeg senzitivnog polja. Na isti način su poznate funkcionalne smetnje kod oštećenja drugih nervnih korenova. Razvojem paralize mišića, zbog pritiska diska na fidan ili više nervnih korenova, bolovi mogu da oslabe. Ovakva pojava se često pogrešno tumači kao poboljšanje i uspeh lečenja. Uzrok je po pravilu ispad kičmenog diska, pri čemu su slobodni delovi tkiva (sekvestri) dospeli u kičmeni kanal i pritiskuju na jedan ili na više nervnih korenova.Time je provodna funkcija nervnog korena prekinuta, što se može uporediti sa pregibanjem gumenog creva, iz kojeg posle toga ne može više da teče voda. Poremećaji kod mokrenja i stolice poznati kao poremećaji bešike i zadnjeg dela debelog creva, su ili uslovljeni bolovima ili su znaci početka oduzetosti (paralize). Neophodna je, hitna hirurška intervencija, kako bi lečenje bilo uspešno. Paraliza je, kod odgovarajuće istorije bolesti, obično posledica središnog ispada kičmenog diska.
Uzroci ispada kičmenog diska. Što je obimnije i dublje znanje o bolesnim promenama kičmenog diska, to je jasnije da su faktori koji uzrokuju oboljenja ostali nepoznati. Do danas nije tačno dokazano šta izaziva proces oboljenja. Od značaja su konstitucionalne predispozicije svakog pojedinca. Mora postojati u svakom čoveku određena sklonost ka oboljenju. Natprosečna naprezanja u fizičkom radu u mladosti i možda motorizacija smatraju se delimičnim uzrocima. Pogrešan način držanja tela, urođeni poremećaj u razvoju ili hronična oštećenja kičmenog stuba (na primer: opterećenja gimnastikom u ranoj mladosti) mogu da pospešuju oštećenje kičmenog diska.
Uobičajeni radni i svakodnevni poslovi kao što su dizanje. saginjanje, stajanje, sedenje, trčanje mogu se smatrati mogućim uzrocima ispada kičmenog diska. Ali, on se dogada i kod mirovanja. Nesrećni slučaj je retko uzrok ispada kičmenog diska.
Uopšteno uzevši, pod "nesrećnim slučajem" se podrazumeva iznenadni, značajni, spoljni uticaj koji deluje na telo, i koji prekoračuje okvir uobičajenog rada. Ukoliko treba da se proveri da li je oštećenje kičmenog diska ili ispad kičmenog diska prouzrokovano nesrećnim slučajem, treba razjasniti da li je oštećenje kičmenog diska bilo prisutno pre nesrećnog slučaja ili je oštećenje kičmenog diska usledilo iz prethodno zdravog stanja. Priznavanje nesrećnog slučaja za uzrok oštećenja kičmenog diska uvek je vezano za određene uslove nastajanja.
Utvrđivanje (dijagnoza) ispada kičmenog diska. U opštem slučaju lekar može postaviti dijagnozu na osnovu telesnog pregleda, koji se oslanja na rendgenske snimke odgovarajućih preseka kičmenog stuba i na električno ispitivanje funkcionisanja nerava (elektromiografija). Neophodni su tačni podaci bolesnika o razvoju tegoba i vrsti i jačini bolova. Klinički postavljena dijagnoza se potom potvrđuje kompjuterizovanom tomografijom kičme ili ispitivanjem pomoću kontrastne tečnosti (mielografija). Kod nejasnih slučajeva primenjuju se obe metode.
Specijalistička ordinacija za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
